Gelir Vergisi, Kamu İşçilerine Farklı Uygulanıyor!

ANAYASAYA GÖRE GELİR VERGİSİ

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Vergi Ödevi” başlıklı 73 üncü maddesi “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır….” şeklindedir.

KANUNA GÖRE GELİR VERGİSİ
Gerçek kişilerden yani ücretlilerden kesilen gelir vergisini düzenleyen 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunudur. Gelir Vergisi Kanunu genel bir kanundur ve tüm çalışanlar için geçerlidir. Gelir Vergisi Kanunun; 2 inci maddesinde “gelire giren kazançlar”, 25 inci maddesinde “gelir vergisinden müstesna tazminatlar” ve 61 inci maddesi ise “Ücret” tarif edilmiştir.

KAMU ÇALIŞANLARI ARASINDAKİ FARKLI GELİR VERGİSİ UYGULAMASI
Anayasaya göre herkes gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür. Gelir vergisi kanununa göre ücretler ve istisnalar tüm çalışanlar için aynı olmasına rağmen uygulamalar farklı yapılmaktadır. Kıyaslama yapabilmek için kamu çalışanları olan memur ve işçilerin ücretlerinden örnekler vermek gerekiyor ki farklı uygulamanın neden olduğunu iyi anlaşılabilsin.

A – MEMURLAR YÖNÜNDEN GELİR VERGİSİ UYGULAMASI,
Memurların ücretlerine esas olmak üzere; aylık tutar, taban aylık, ek gösterge, yan ödeme, kıdem aylık, aile yardımı, çocuk yardımı, özel hizmet tazminatı, ek ödeme, ilave ödeme, makam tazminatı, dil tazminatı, lojman yardımı, sağlık sigorta primi, tayın bedeli, toplu iş sözleşme desteği, ek tazminat gibi ödeme kalemleri gelir vergisine tabi değildir.

Bu ödeme kalemlerinden bir kaçını rakamlarla izah edecek olursak;

1 – Özel Hizmet Tazminatı,
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 inci maddesinin 2 inci fıkrasına göre genel idare hizmetleri sınıfına dâhil üst yönetim görevi yapan personele %345 tazminat ödenmekte olup, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi değildir.

2 – Ek Ödeme,
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesine göre kadroları genel hizmetler sınıfına dâhil üst yönetim görevi yapan personele %200 oranında ek ödeme yapılmakta olup, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi değildir.

3 – İlave Ödeme,
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 40 inci maddesine göre aylıklarını Devlet Memurları kanununa göre alan tüm personele 15965 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ilave ödeme yapılır. Bu ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve sigorta prim kesintisine tabi tutulmaz.

Yukarıda izah edildiği üzere memurlara özel hizmet tazminatı, ek ödeme ve ilave ödeme kalemlerinin toplam tutarı 61.494,09 TL olup, 466,74 TL damga vergisi kesildikten sonra 61.027,35 TL net ödenmektedir.

B – İŞÇİLER YÖNÜNDEN GELİR VERGİSİ UYGULAMASI,
İşçilerinin ücretlerine esas olmak üzere; aylık kazanç, hizmet zammı, hafta-bayram ve genel tatil ücreti, fazla çalışma tutarı, gece çalışması tutarı, sosyal yardım, ek ödeme, yemek yardımı (günlük 170,00 TL muafiyet), giyim yardımı, kar mücadelesi zammı, yıpranma tazminatı, yangınla mücadele primi, teşvik primi, ağır işlerde çalışma primi, sorumluluk primi, gazi-terör mağduru ve şehit yakını ek primi, yol gideri, koruyucu giyim yardımı, ilave tediye, ikramiye gibi ödeme kalemlerinin tamamı gelir vergisine tabidir.
Aralık 2024 ayında kamu işçisinin ücret bordrosu,

Örnek bordrodan da görüleceği üzere 35.953,51 TL aylık net ücret alan bir işçiden 7.081,52 TL gelir vergisi kesilmektedir.

SONUÇ OLARAK
Anayasaya göre herkes gücü oranında vergi vermekle yükümlüdür. 193 sayılı gelir vergisi kanunu tüm çalışanlar için aynı hükümleri içeriyor. Ancak işçi ücretlerinin tamamı gelir vergisine tabi olduğu için 35.953,51 TL aylık net ücret alan bir işçiden 7.081,52 TL gelir vergisi kesilmekte iken, memurların ücretlerinin tamamı gelir vergisine tabi değildir. Yukarıdaki örneklerle izah ettiğimiz özel hizmet tazminatı, ek ödeme ve ilave ödeme kalemlerinin toplam tutarı 61.494,09 TL olup, 466,74 TL damga vergisi kesildikten sonra 61.027,35 TL net ödenmektedir.
– Mevzuatları düzenleyenlere soruyoruz? Herkes kendi gücüne göre mi vergi ödüyor!
– İşçi haklarını korumak ve geliştirmekle görevli olanlara soruyoruz? Yukarıdaki örneklere göre herkes kendi gücüne göre vergi vermiyor? Siz ne yaptınız? Ne yapmayı düşünüyorsunuz?

ENVER YAVUZ