Yargıtay: 270 Saati Aşan Fazla Mesai ücreti ödenmeli

İş Kanunu’ndaki 270 saat sınırı, fazla mesai ücretinin ödenmemesi anlamına gelmez.

Yargıtay kararları, işçinin yılda 270 saatin üzerinde çalışması halinde de bu saatlerin tamamı için fazla mesai ücretine hak kazandığını açıkça ortaya koyuyor.

Kanundaki 270 Saat Sınırı Neyi İfade Ediyor?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre, haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalar fazla mesai olarak kabul edilir ve her fazla saat için işçiye %50 zamlı ücret ödenir.

Aynı maddede, yıllık fazla mesai süresinin 270 saati geçemeyeceği belirtilmiştir.

Ancak bu sınır, işverene getirilen bir idari kısıtlamadır.

Yani işçiye yılda 270 saatin üzerinde fazla mesai yaptırmak yasaya aykırıdır, fakat eğer yaptırılmışsa işçinin emeği karşılıksız bırakılamaz.

Yargıtay: “Fazla Çalışma Ücreti Her Halde Ödenmelidir”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2017/16835 Esas ve 2019/5589 Karar sayılı içtihadında şu ifadeyi kullanmıştır:

“Yasal sınır olan 270 saatin üzerinde fazla çalışma yapılmış olsa dahi, işçi bu çalışmayı yaptığını ispatladığı takdirde fazla çalışma ücretine hak kazanır.

Bu durumda işveren, işçiye yaptığı fazla çalışmanın ücretini ödemekle yükümlüdür.”

Benzer yönde başka kararlarda da (örneğin Yargıtay 9. HD, 2015/26167 E. – 2017/20290 K.) şu tespit yer almıştır:

“270 saat sınırı, işverene yönelik idari bir sınırlamadır.

İşçi, bu sınırın üzerindeki çalışmalar için de ücrete hak kazanır.”

Uygulamada Ne Oluyor?

Bazı kurum ve işletmeler, “270 saati aştığı için ödenmez” diyerek fazla mesai ücretini reddediyor.

Ancak bu durum, hem kanuna hem de Yargıtay içtihadına aykırı.

İşçinin fiilen çalıştığı ve bunu delillerle (puantaj, vardiya çizelgesi, tanık beyanı, kamera kaydı vb.) ispatladığı her fazla saat, ücret olarak ödenmelidir.

Uzman Görüşü

İş hukuku uzmanları da konuyu şöyle yorumluyor:

“270 saat sınırı işverenin planlama sorumluluğudur.

Eğer işçi fiilen çalıştıysa, sınırın aşılmış olması ücret hakkını ortadan kaldırmaz.

İşverenin yükümlülüğü, fazla çalışmayı sınırlamak değil, karşılığını ödemektir.”

Sonuç: ‘Yaptırmak Suç, Ödememek Haksızlık’

270 saat sınırını aşmak: idari yönden kusurlu davranıştır. 270 saatin üzerindeki fazla mesaiyi ödememek: işçinin emeğinin karşılıksız kalmasına neden olur ve yargı önünde haksızlık oluşturur.

Yargıtay’ın yerleşik içtihadı, fazla mesainin “emek” temelinde değerlendirileceğini ve hiçbir çalışmanın karşılıksız bırakılamayacağını açıkça hükme bağlamıştır.

Kaynaklar

4857 sayılı İş Kanunu – Madde 41 Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2017/16835 E., 2019/5589 K. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2015/26167 E., 2017/20290 K. Yargıtay 22. HD, 2014/17958 E., 2016/12989 K.